Network Automation หรือ การทำระบบเครือข่ายให้เป็นอัตโนมัติ คือกระบวนการใช้ซอฟต์แวร์และเครื่องมืออัตโนมัติ (Automation Tools) เพื่อจัดการและควบคุมกระบวนการทำงานในระบบเครือข่าย โดยลดการพึ่งพาการทำงานแบบแมนนวล เช่น การตั้งค่าอุปกรณ์ Switch, Router, Firewall การตรวจสอบสถานะเครือข่าย, การอัปเดตเฟิร์มแวร์, และการแก้ไขปัญหา (Troubleshooting)

Network Automation สามารถครอบคลุมตั้งแต่ :

• Provisioning : การตั้งค่าและกำหนดค่าอุปกรณ์เครือข่ายใหม่
  
• Configuration Management : การจัดการและควบคุมการตั้งค่าของอุปกรณ์ต่างๆ
  
• Monitoring : การติดตามสภาวะของระบบเครือข่ายแบบเรียลไทม์
  
• Optimization and Troubleshooting : การปรับแต่งและแก้ไขปัญหาเครือข่ายโดยอัตโนมัติ
  
• Security Enforcement : การกำหนดและควบคุมมาตรการด้านความปลอดภัย

เครื่องมือที่นิยมใช้ เช่น Ansible, Puppet, Chef, SaltStack, Cisco DNA Center, Juniper Contrail, Terraform และอื่นๆ

ประโยชน์ของ Network Automation ต่อระบบเครือข่าย

1. ลดความผิดพลาดจากมนุษย์ (Human Error Reduction)
✅ การกำหนดค่าระบบเครือข่ายด้วยตนเองมีโอกาสผิดพลาดสูง เช่น พิมพ์ผิด หรือตั้งค่าผิด การใช้ Automation จะช่วยลดความผิดพลาดได้ เพราะกระบวนการจะถูกกำหนดไว้อย่างแม่นยำ

2. เพิ่มความเร็วและประสิทธิภาพ (Speed and Efficiency)
✅ การตั้งค่าอุปกรณ์หรือขยายเครือข่ายใหม่ที่เคยใช้เวลาหลายชั่วโมงหรือหลายวัน สามารถทำได้ภายในไม่กี่นาทีด้วยสคริปต์หรือ Playbook ที่สร้างไว้

3. ประหยัดทรัพยากร (Cost Saving)
✅ ลดค่าใช้จ่ายด้านพนักงานและเวลาในการดูแลระบบ รวมถึงลด Downtime เพราะสามารถแก้ไขปัญหาได้รวดเร็วขึ้น

4. ปรับขนาดได้ง่าย (Scalability)
✅ เมื่อองค์กรต้องการขยายเครือข่าย เช่น เปิดสาขาใหม่ หรือเพิ่มอุปกรณ์หลายร้อยตัว Network Automation สามารถทำการตั้งค่าได้พร้อมกันทั้งหมดแบบอัตโนมัติ

5. เพิ่มความปลอดภัย (Enhanced Security)
✅ สามารถตรวจสอบและอัปเดต Patch หรือ Security Policy บนอุปกรณ์เครือข่ายได้รวดเร็วและสม่ำเสมอ ลดโอกาสถูกโจมตีจากช่องโหว่ที่ไม่ได้รับการแก้ไข

6. บังคับใช้นโยบายได้สม่ำเสมอ (Policy Consistency)
✅ Network Automation ช่วยให้การตั้งค่านโยบาย (เช่น QoS, Firewall Rules, VLAN segmentation) เป็นมาตรฐานเดียวกันในทุกอุปกรณ์

7. ตรวจสอบและแก้ไขปัญหาได้อัตโนมัติ (Self-healing Networks)
✅ บางระบบสามารถตรวจจับปัญหาและดำเนินการแก้ไขขั้นต้นโดยอัตโนมัติ เช่น รีเซ็ตลิงก์ที่ล้มเหลว เปลี่ยนเส้นทางทราฟิก หรือแจ้งเตือนผู้ดูแลระบบ

ตัวอย่างการใช้งานจริงของ Network Automation

🔹 Data Center Automation: อัตโนมัติการตั้งค่า Virtual Networks และ Firewall Rules บนระบบ Cloud เช่น AWS, Azure
🔹 SD-WAN: การควบคุมเครือข่ายระยะไกลหลายสาขาผ่านศูนย์กลาง
🔹 Automated Configuration Backup: การสำรองข้อมูลการตั้งค่าอุปกรณ์แบบรายวัน
🔹 Network Compliance Auditing: ตรวจสอบว่าการตั้งค่าของอุปกรณ์ตรงตามมาตรฐานองค์กร เช่น PCI-DSS, HIPAA
🔹 Zero-Touch Provisioning (ZTP): อุปกรณ์ใหม่ที่เชื่อมต่อเครือข่ายจะถูกตั้งค่าทั้งหมดโดยอัตโนมัติ