HSRP (Hot Standby Router Protocol) และ VRRP (Virtual Router Redundancy Protocol) เป็นโปรโตคอลที่ออกแบบมาเพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือ (Reliability) และความต่อเนื่องในการให้บริการของระบบเครือข่าย โดยเฉพาะในกรณีที่ใช้ เร้าเตอร์หลายตัวร่วมกันทำงานเป็นเกตเวย์เดียว ให้กับผู้ใช้งานในเครือข่าย LAN

🔹 HSRP (Hot Standby Router Protocol)

พัฒนาโดย Cisco Systems ใช้ได้เฉพาะในอุปกรณ์ของ Cisco เท่านั้น

หลักการทำงาน :
• HSRP ใช้ กลุ่มของเร้าเตอร์ ที่มีการกำหนดให้มีหนึ่งตัวทำหน้าที่เป็น Active Router และอีกตัวเป็น Standby Router
• ผู้ใช้งานจะตั้ง Default gateway ไปยัง Virtual IP Address (IP เสมือน) ที่กลุ่มเร้าเตอร์ HSRP สร้างขึ้น
• เฉพาะ Active Router เท่านั้นที่จะรับ Traffic ที่มุ่งไปยัง Virtual IP
• หาก Active Router ล่ม ระบบจะเปลี่ยนไปใช้ Standby Router ภายในไม่กี่วินาที เพื่อให้การเชื่อมต่อไม่สะดุด

สถานะที่สำคัญ :
• Active : เร้าเตอร์ตัวหลักที่ใช้งานอยู่
• Standby : ตัวสำรอง พร้อมเปลี่ยนมาเป็น Active
• Listen : ตัวอื่นในกลุ่มที่รอเฉยๆ ไม่ใช่ Active หรือ Standby

🔹 VRRP (Virtual Router Redundancy Protocol)

พัฒนาโดยองค์กรกลาง IETF (Internet Engineering Task Force) ใช้ได้กับอุปกรณ์เร้าเตอร์ทุกยี่ห้อ

หลักการทำงาน :
• คล้ายกับ HSRP โดยมีการตั้ง Virtual IP ให้กับกลุ่มของเร้าเตอร์
• หนึ่งในนั้นจะเป็น Master Router (เทียบเท่า Active) ที่รับส่งข้อมูล
• ตัวอื่นๆ เป็น Backup Router ที่จะเข้ามาแทนที่หาก Master ล้มเหลว
• VRRP อนุญาตให้ใช้ IP address จริงของ Master Router เป็น Virtual IP ได้เลย (ไม่จำเป็นต้องสร้าง IP เสมือนใหม่เหมือน HSRP)

ความสำคัญของ HSRP & VRRP ในระบบเครือข่าย

✅ Redundancy Gateway : หากเร้าเตอร์หลักล่ม ระบบยังคงทำงานได้โดยเปลี่ยนไปยังเร้าเตอร์ตัวสำรอง
✅ High Availability : ผู้ใช้งานไม่สูญเสียการเชื่อมต่อ เพราะการสลับเกตเวย์เกิดขึ้นอัตโนมัติ
✅ Load Sharing : สามารถตั้งค่าร่วมกับการแบ่งโหลดได้ เช่น HSRP Group หลายกลุ่มทำงานสลับกันเพื่อแยก Gateway ของแต่ละ VLAN
✅ เพิ่มความน่าเชื่อถือให้กับการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต หรือ Data Center